Εφαρμογές Ψυχικής Υγείας – Έχουν θετικό ή αρνητικό πρόσημο;
Γράφει η Σοφιλένια Δερτούζου
Το ζήτημα της ψυχικής υγείας έχει αρχίσει να επεκτείνεται και να ενδιαφέρει όλο και περισσότερους, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ποικίλων εφαρμογών που άπτονται θεμάτων ψυχικής υγείας. Οι εφαρμογές αυτές έχουν στόχο την απάλυνση των συμπτωμάτων των ανθρώπων που μπορεί να βιώνουν αγχώδεις, συναισθηματικές ή και άλλες διαταραχές. Οι απόψεις όμως για το εν λόγω θέμα διίστανται καθώς πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν την ζωτικότητα των εφαρμογών και τη βοήθεια που παρέχουν, ενώ άλλοι τείνουν να διατηρούν μια πιο επιφυλακτική στάση για την πραγματική συνεισφορά τους.
Οι θιασώτες των συγκεκριμένων εφαρμογών, επομένως, διατείνονται την θετική επιρροή τους στους ανθρώπους. Αρχικά, οι εφαρμογές αποτελούν μια πιο προσβάσιμη και φθηνή επιλογή ιδιαίτερα για εκείνους που δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν χρήματα για την “παραδοσιακή” θεραπεία. Το κινητό, ακόμη, όντας μέρος της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου καθιστά τη νέα αυτή θεραπεία πιο προσβάσιμη, καθώς οποιαδήποτε ώρα κι αν εμφανιστεί το σύμπτωμα, ο πάσχων μπορεί να δουλέψει σε ασκήσεις που προτείνονται από την εκάστοτε εφαρμογή χωρίς να περιμένει μέχρι την επόμενη θεραπεία. Θετικό, ακόμη, αποτελεί το γεγονός ότι περισσότεροι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με το θέμα της ψυχικής υγείας -παύοντας σιγά σιγά αυτό να αποτελεί θέμα “ταμπού”- με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες για να αναζητήσουν οι ίδιοι βοήθεια. Οι εφαρμογές ψυχικής υγείας μπορούν επίσης να ενισχύσουν την “παραδοσιακή” θεραπεία. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω ανιχνευτών συμπτωμάτων, μέσω ενδυνάμωσης των ικανοτήτων, μιας και επιδίδονται σε αρκετές ασκήσεις, αλλά και μέσω υπενθυμίσεων. Μπορούν, δηλαδή, να βοηθήσουν το άτομο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, με αποτέλεσμα να καθίσταται πιο έτοιμο να ανταποκριθεί στην “παραδοσιακή” θεραπεία εξοπλισμένο με περισσότερη αυτογνωσία.
Παρ’ όλα αυτά σημειώνονται αρκετά μειονεκτήματα που υποβαθμίζουν την συνεισφορά των εν λόγω εφαρμογών. Πιο συγκεκριμένα επιζήμιο θεωρείται το γεγονός της έλλειψης ανθρώπινης επαφής. Μέσω των εφαρμογών ψυχικής υγείας παραλείπεται το ανθρώπινο στοιχείο, με απόρροια να χάνεται η σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου αλλά και ό,τι εκείνη συνεπάγεται όπως η ζεστασιά, η ενσυναίσθηση και η άνευ όρων αποδοχή. Είναι πιο βολικό, ακόμη, για ορισμένους ανθρώπους να επαναπαυτούν στην ευκολία της εφαρμογής και να μην αναζητήσουν θεραπεία, καθώς είτε αισθάνονται ότι η εφαρμογή τούς προσφέρει αυτό που έχουν ανάγκη, είτε δεν επιθυμούν να έρθουν σε επικοινωνία με άλλον άνθρωπο και να μοιραστούν σκέψεις και συναισθήματά τους. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές εφαρμογές εστιάζουν στη θεραπεία ενός μόνο συμπτώματος, ενώ η “παραδοσιακή” θεραπεία έχει μία πιο ολιστική οπτική παρέχοντας βοήθεια στο άτομο σε περισσότερους τομείς της ζωής του. Όσον αφορά στο θέμα της εγκυρότητας υποστηρίζεται, ακόμη, ότι πολλές από τις συγκεκριμένες εφαρμογές δεν έχουν σχεδιαστεί από επαγγελματίες ψυχικής υγείας καθιστώντας τη συνεισφορά τους αρκετά αμφισβητήσιμη. Παρατηρείται, επίσης, έλλειψη κλινικών δοκιμών και ερευνών σχετικά με τις συγκεκριμένες εφαρμογές, μιας και ανακύπτουν συνεχώς τόσες νέες που οι επιστήμονες δεν είναι δυνατο να συμβαδίσουν με όλες. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα άνθρωποι που βρίσκονται σε αρκετά δύσκολη ψυχολογική κατάσταση να εμπιστεύονται εφαρμογές για τις οποίες εντέλει δεν υπάρχει κανένας έλεγχος, ενώ ταυτόχρονα σημειώνεται διαρροή των προσωπικών δεδομένων αμφισβητώντας την διατήρηση της εμπιστευτικότητας. Το γεγονός αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τον κώδικα δεοντολογίας της ψυχοθεραπείας καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο τον πάσχοντα ακόμη πιο ευάλωτο.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω θα μπορούσαμε να συνάγουμε το συμπέρασμα ότι οι εφαρμογές ψυχικής υγείας μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύτιμο εργαλείο, με το οποίο το άτομο θα γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, θα ενισχύσει την ψυχολογία του και ενδεχομένως την αυτοπεποίθησή του, καθώς θα αισθανθεί ότι έχει τον έλεγχο στη ζωή του. Όμως είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι οι εφαρμογές ψυχικής υγείας δεν καθίστανται από μόνες τους ικανές να βοηθήσουν το άτομο να αντιμετωπίσει κάποιο πιθανό τραύμα κυρίως λόγω της απουσίας ανθρώπινης επαφής, της έλλειψης επιστημονικής έρευνας και της διαρροής προσωπικών δεδομένων. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων και συγκεκριμένα του τραύματος μπορεί να συμβεί στην περίπτωση που οι εν λόγω εφαρμογές χρησιμοποιηθούν συνδυαστικά με την “παραδοσιακή” ψυχοθεραπεία.
Πηγές:
https://theweek.com/the-big-debate/1025872/mental-health-apps-pros-and-cons
https://www.transformationsnetwork.com/post/pros-and-cons-of-mental-health-apps
