Ανά…σφάλλω;

Γράφει η Αγγελική Τσαρδούλια

Οι ανασφάλειες είναι ένα άσχημο συναίσθημα αστάθειας. Αναμφίβολα, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανασφάλειες σε διάφορους τομείς της ζωής τους. Είναι μια λειτουργία που εξυπηρετεί ποικίλους σκοπούς. Τι γίνεται, όμως, όταν μάς κρατούν δέσμιους της στασιμότητας και δεν μας επιτρέπουν να αναγνωρίζουμε τις δυνατότητες και τις ικανότητες μας; Σίγουρα, δεν είναι κάτι που οι άνθρωποι ξυπνούν ένα πρωί και τους  «χτυπούν την πόρτα». Πρόκειται για ένα σύνολο καταστάσεων που διαιωνίζουν συμπεριφορές, οι οποίες συχνά έχουν τις ρίζες τους στην παιδική ηλικία. Ωστόσο, οποιαδήποτε κατάσταση, σχέση σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να φέρει ευθύνη για την πρόκλησή τους.

Βασικές αιτίες των ανασφαλειών μπορεί να είναι:

▪︎η παραμέληση (βιολογικών και συναισθηματικών αναγκών),

▪︎η εγκατάλειψη,

▪︎η αμέλεια,

▪︎η σκληρή κριτική από το στενό οικογενειακό περιβάλλον,

▪︎η υπερπροστατευτικότητα, η οποία δεν επιτρέπει στο άτομο κατά τη παιδική κυρίως ηλικία να λαμβάνει υπόψιν του καταστάσεις και να αναπτύξει κριτική αντίληψη,

▪︎η καλλιέργεια τελειομανίας («όλα πρέπει να γίνονται τέλεια», «πρέπει να είσαι άριστος», «πρέπει…», «πρέπει…»).

Η ανασφάλεια μπορεί κάλλιστα να παίρνει τη μορφή της εξάρτησης, καθώς το άτομο πιστεύει ότι ως οντότητα δεν αξίζει και πως η αξία του καθορίζεται από τις σχέσεις του με άλλους (φιλικές, συντροφικές, οικογενειακές, επαγγελματικές σχέσεις).

Είναι πιθανό να παίρνει τη μορφή του φόβου απέναντι στα πρόσωπα φροντίδας, εντός εκπαιδευτικού πλαισίου, φιλικού κλπ. («πρέπει να είμαι καλός, αν θέλω να πάρω βαθμούς, αν θέλω να με αγαπούν, αν θέλω να ανήκω εκεί»…). Ένα άτομο με ανασφάλειες δεν είχε ποτέ την άνευ όρων αποδοχή των συγγενικών προσώπων, παρά μόνο με «συμβάσεις» μεταξύ των («θα σ’ αγαπώ μόνο αν…»).

Έτσι, εκδηλώνονται σε 4 τομείς της ζωής:

• οικογένεια,
• σχολείο/φίλοι,
• παιχνίδι (νίκη/ήττα),
• κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Συνήθως, το άτομο αισθάνεται, ότι διαρκώς του επιτίθενται οι άλλοι «λεκτικά» και είναι ευερέθιστο. Ίσως χρειαστεί βοήθεια, για να πιστέψει στις δικές του δυνάμεις και να αντιληφθεί τι πραγματικά αξίζει, το ποιος πραγματικά είναι και τι μπορεί να καταφέρει! Εν κατακλείδι, είναι άξιο να σημειωθεί ότι είναι μια κατάσταση που μπορεί να καταστήσει δυσλειτουργικό το άτομο που κατακλύζεται από αυτές. Αν δυσφορία που αισθάνεται είναι δυσβάστακτη, αν η καθημερινότητα, οι σχέσεις και κάθε πτυχή της ζωής επηρεάζονται από την ύπαρξή τους, είναι αναγκαίο να απευθυνθεί σε έναν Ειδικό Ψυχικής Υγείας! Όπως η θεραπεία για κάποια οργανική δυσλειτουργία απαιτεί ιατρική φροντίδα, έτσι και η ψυχική γαλήνη χρειάζεται την αντίστοιχη αρωγή.