Τι οδηγεί σε Fear of Missing Out (FoMO) και ποια είναι τα συμπτώματα του;
Γράφει η Λευκοθέα Κούκαλια
Το σύνδρομο FoMO (ή αλλιώς Fear of Missing Out) αποτελεί στην ουσία τον φόβο μη μείνει κανείς εκτός από όσα συμβαίνουν γύρω του. Το σύνδρομο αυτό συνιστά ένα διάχυτο ψυχολογικό φαινόμενο που συνδέεται στενά με τη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Περιγράφεται ως το συναίσθημα που βιώνει το άτομο ότι χάνει πληροφορίες, ευκαιρίες και δρώμενα τα οποία μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινότητά του. Γι’ αυτό τον λόγο ωθείται στο να παραμένει συνεχώς συνδεδεμένο με τις ροές κοινωνικών μέσων και τα κοινωνικά του δίκτυα.
Πολλοί μπορεί να εκδηλώσουν το σύνδρομο αυτό, οι έφηβοι, όμως, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, καθώς η αυτοεκτίμηση τους δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τι σκέφτονται και τι κάνουν οι άλλοι. Ως εκ τούτου, έχουν την ανάγκη να νιώσουν αποδεκτοί από το περιβάλλον τους. Αναζητούν την επιβεβαίωση και αλληλεπιδρούν συνεχώς με άλλους ανθρώπους για να μη νιώθουν τον φόβο ότι μπορεί να μείνουν εκτός.
Παρόλο που το FoMO δεν είναι μέχρι στιγμής μια διαγνώσιμη κατάσταση, μπορεί να έχει συγκεκριμένα συμπτώματα. Μερικά από αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Εμμονικός έλεγχος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να δει τι κάνουν οι άλλοι.
- Αρνητικά συναισθήματα όταν κάποιος συγκρίνει τη ζωή του με αυτό που φαίνεται να κάνουν οι άλλοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
- Αίσθημα ψυχικής εξάντλησης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
- Υπερβολικός προγραμματισμός (προσπαθώντας να είναι παντού σε κάθε κοινωνική περίσταση ανά πάσα στιγμή)
- Αίσθημα σωματικής κόπωσης
- Αίσθημα θλίψης, άγχους ή κατάθλιψης
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Δυσκολία στον ύπνο
Το σύνδρομο FoMO παρατηρείται ολοένα και περισσότερο πλέον στους χρήστες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ένας κύριος παράγοντας για το οποίο συμβαίνει αυτό θεωρείται το γεγονός ότι οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν σχεδιαστεί με στόχο την προβολή των κυριότερων σημείων της ζωής των ανθρώπων. Έτσι αυτή η συνεχής έκθεση στις αξιοσημείωτες εμπειρίες των άλλων και η σύγκριση τους με τις ζωές των άλλων ενεργοποιεί το σύνδρομο FoMO στα άτομα, τα οποία νομίζουν με τη σειρά τους ότι χάνουν τις καλύτερες στιγμές της ζωής τους και εντείνουν τον φόβο ότι οι ίδιοι θα μείνουν εκτός. Για τον λόγο αυτό τα άτομα με FoMO μένουν ενεργοί στα social έχοντας στόχο την αναζήτηση αναγνώρισης από τους διαδικτυακούς φίλους τους.
Είναι φανερό ότι το σύνδρομο FoMO έχει αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία και ευημερία των ατόμων διότι συμβάλλει στην αύξηση των συναισθημάτων άγχους και κατάθλιψης. Οι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται λύπη ή να πιστεύουν ότι στη ζωή τους δεν παίρνουν τις σωστές αποφάσεις και κατά συνέπεια δε ζουν τόσο ικανοποιητικά όσο οι άλλοι. Η ψυχολογική εξάρτηση του να είναι κάποιος διαρκώς συνδεδεμένος θα μπορούσε να οδηγήσει σε κρίσεις άγχους σε περιπτώσεις αποσύνδεσης, οδηγώντας σε ένα φόβο ότι πρόκειται να χάσει κάτι σημαντικό ή ακόμα και σε παθολογική χρήση του Διαδικτύου. Επιπλέον το εν λόγω σύνδρομο υπονομεύει την αυτοεκτίμηση του ατόμου και την γενικότερη ικανοποίηση του από τη ζωή, καθώς το άτομο συνεχώς συγκρίνει τη ζωή του με τους άλλους μέσω των αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εμποδίζοντας την πραγματική του ευτυχία, δημιουργώντας αισθήματα ανεπάρκειας.
Τέλος, το σύνδρομο του FoMO φαίνεται ότι συνδέεται με την κοινωνική απομόνωση και την συναισθηματική μοναξιά. Η συνεχής ψηφιακή σύνδεση μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο στην σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων και ουσιαστικών αλληλεπιδράσεων, καθώς τα άτομα δίνουν προτεραιότητα στις διαδικτυακές τους σχέσεις έναντι των σχέσεων της πραγματικής ζωής.
Η συνεχής εμπειρία του FoMO, όπως φάνηκε και παραπάνω, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική και σωματική υγεία αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί κανείς να απολαμβάνει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να τον κυριαρχεί το FoMO. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αντιμετώπισης που βοηθούν στη μείωση του FoMO. Μερικές από αυτές είναι οι εξής:
- Αλλαγή τρόπου σκέψης : Αντί να εστιάζουμε σε αυτό που μας λείπει, ας προσπαθήσουμε να εστιάσουμε σε αυτά που έχουμε στη ζωή μας και είμαστε ευγνώμονες για αυτά. Αν και ακούγεται δύσκολο μπορεί να επιτευχθεί αν προσπαθήσουμε να ακολουθήσουμε στα social media άτομα με ποιοτικό περιεχόμενο και όχι όσους μας βομβαρδίζουν με αναρτήσεις για την “τέλεια” ζωή τους.
- Ψηφιακή αποτοξίνωση και αναζήτηση πραγματικών αλληλεπιδράσεων: Δοκιμάστε να μειώσετε την χρήση των ψηφιακών συσκευών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, γεγονός που μπορεί να σας βοηθήσει να επικεντρωθείτε περισσότερο στη ζωή σας χωρίς συνεχείς συγκρίσεις. Η έξοδος με φίλους, η οργάνωση δραστηριοτήτων με άλλους και γενικά η αίσθηση του ανήκειν οδηγεί τον εγκέφαλο μας σταδιακά σε απεξάρτηση από τα social και από την ορμή μας να “παρακολουθούμε” τις ψεύτικες ζωές των άλλων.
Καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μόνο το ήμισυ της ιστορίας, βλέπουμε μόνο τις θετικές πτυχές από τις ζωές των άλλων αποκρύπτοντας τα αρνητικά. Ας υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι οι ζωές των άλλων δεν είναι τόσο συναρπαστικές ή τέλειες όσο φαίνονται.
