Κλείνει το τραύμα που μας άφησαν οι γονείς μας;

Γράφει η Ιφιγένεια Κολιού, πτυχιούχος Ψυχολογίας ΕΚΠΑ

 

Νάρκισσοι γονείς. Κλείνουν οι πληγές που σου άνοιξαν; Να ένα ερώτημα που βασανίζει πολλούς από εμας.

Η αλήθεια είναι πως συχνά, σε ένα περιβάλλον όπου δεν υφίστανται όρια, το παιδί μεγαλώνει για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των γονιών του, με αποτέλεσμα εκείνοι να αδιαφορούν για τις προσωπικές ανάγκες του παιδιού.

Το ότι ένας γονέας ταΐζει και ντύνει το παιδί του, δεν τον καθιστά αυτομάτως υποστηρικτικό και καλό γονέα. Οι νάρκισσοι γονείς υστερούν στον συναισθηματικό κομμάτι της γονικής θέσης.

Το παιδί έχει ανάγκη να νιώθει επιθυμητό, να μην πιέζεται διαρκώς για να καλύψει τα «θέλω» άλλων ατόμων, αντιθέτως θα πρέπει σταδιακά να αποκτούν την υποκειμενική τους ταυτότητα, να χτίζουν την προσωπικότητά τους με αργά βήματα, βάσει των προσωπικών τους κλίσεων.

Το παιδί αναπτύσσεται με σύγχυση ταυτότητας, καθώς δεν γνωρίζει πλέον ποιος είναι.

Κατά τη διάρκεια της ανατροφής, ο γονέας τείνει να εστιάζει την προσοχή του στο δικό του πρόσωπο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καμία συμβουλή ή καθοδήγηση για την εξέλιξή του σαν άτομο στο μέλλον, διερευνώντας τη ζωή του μόνο του.

Τα μηνύματα που εσωτερικεύουν τα παιδιά από την παθητική αυτή στάση των γονιών τους:

• Δεν είναι ασφαλές να νιώθει κανείς ευάλωτος

• Η ελεύθερη έκφραση του εαυτού πρέπει να καταπιέζεται

• Όλοι θα με κρίνουν, σε οποιοδήποτε περιβάλλον και να βρίσκομαι

• Η αξία σχετίζεται με τις προσωπικές μου επιδόσεις

• Αν κάποιος με προσέξει, μπορεί να ντροπιαστώ

• Δεν είναι σωστό να ανταγωνίζομαι τον μπαμπά ή τη μαμά

• Ρίχνω το φταίξιμο στον εαυτό μου/ μου επιρρίπτουν ευθύνες στις περισσότερες καταστάσεις

• Είναι επικίνδυνο να ανταγωνίζεται κανείς ένα παιδί του οποίου του έχουν αδυναμία και επαινούν συνεχώς

 

Όταν ένα παιδί μεγαλώνει με τέτοιες εσωτερικευμένες αντιλήψεις, είναι πολύ πιθανό να διαμορφώσει τις διαπροσωπικές του σχέσεις στην ενήλικη ζωή με γνώμονα αυτές. Γι’ αυτό το λόγο διατηρεί την πεποίθηση ότι η αγάπη δίνεται πάντα υπό όρους, χωρίς να μπορεί να διαχειριστεί την εισβολή κάποιου στον προσωπικό του χώρο.

Πώς να αντιμετωπίσετε έναν ναρκισσιστικό γονέα;

1. Σημασία της αυτοπαρατήρησης. Είναι σημαντικό να παρατηρείτε αν η απόφαση που έχετε λάβει σε οποιαδήποτε κατάσταση της ζωής σας είναι καθαρά δική σας υπόθεση και όχι αποτέλεσμα μιας άποψης από τρίτο και στην προκειμένη, του νάρκισσου γονέα. Είναι δύσκολο να υιοθετήσει κανείς αυτή την τεχνική, αλλά προκειμένου να αναπτυχθεί κανείς σωστά, δεν πρέπει να μεγαλώσει με τον φόβο ότι κάτι που έχει αποφασίσει δεν είναι αρεστό στον γονιό του.

2. Θέστε προσωπικά όρια. Οφείλετε στον εαυτό σας να μάθετε την ταυτότητά σας και να αρχίσετε να θέτετε όρια στους άλλους, για να μην πλήττετε τα συναισθήματά σας. Να διατηρείτε τον προσωπικό σας χώρο άδειο από ενοχές που σας προκαλούν άλλοι, χωρίς να αισθάνεστε υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των άλλων. Αν συνειδητοποιήσετε αυτό, είναι ένα προοδευτικό πρώτο βήμα για την προσωπική σας συναισθηματική και ψυχική ασφάλεια.

3. Αυτοαξία. Πρόκειται για ένα ιδανικό το οποίο λείπει από ένα παιδί το οποίο έχει ανατραφεί από νάρκισσους γονείς. Δεν έχει μάθει τι αξίζει, δεν έχει λάβει εύσημα για τις επιδόσεις του, αναζητά διαρκώς επιβεβαίωση. Άρα αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να διαχειρίζεστε τις καταστάσεις και τους ανθρώπους με ευγένεια, καλοσύνη, υπομονή, χωρίς να προσβάλλετε τα προσωπικά σας όρια.

4. Αναδιαμόρφωση εαυτού. Δεδομένου ότι δεν έχετε μεγαλώσει σε ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο σας έχει προσφέρει ικανότητες, βοηθητικής προς την διαμόρφωση του εαυτού και των σχέσεων, ίσως είναι απαραίτητο να επανανοηματοδοτήσετε τον εαυτό σας. Όταν για παράδειγμα, συμβαίνει κάτι και αντιλαμβάνεστε ότι αισθάνεστε υπαίτιοι, ενοχή ή ντροπή, προσπαθήστε, να πράξετε όχι με κριτήριο το συναίσθημα που βιώνετε ή την αυτοτιμωρία αλλά με τρόπο που θα λειτουργήσει θεραπευτικά για το παιδί που έχει υποστεί τραύμα στο παρελθόν.

5. Εντοπίστε την ενοχή. Σκεφτείτε συνειδητά και σταματήστε να αναλαμβάνετε την ευθύνη για το τι νιώθουν οι άλλοι. Επιπλέον μία υπενθύμιση στον εαυτό μας ότι οι ενοχές που αισθανόμαστε και ο τρόπος που λειτουργούμε, οφείλεται σε έναν εξωτερικό παράγοντα και συγκεκριμένα στον τρόπο που μεγαλώσαμε, είναι μία καλή αρχή για να μάθουμε ότι δεν είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο.

 

Η θεραπεία είναι μία διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και προσωπική προσπάθεια. Δεν πρέπει να είμαστε ηττοπαθείς, αλλά να θυμόμαστε ότι ο εαυτός μας έχει ανάγκη από φροντίδα και αναδιαμόρφωση, καθώς ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με νέες εμπειρίες που μας επηρεάζουν ψυχοσωματικά και καλούμαστε να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό για να μην μας οδηγήσουν σε συμπεριφορές που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα μας.