Το ψυχικό τραύμα ενός παιδιού που υπέστη σεξουαλική κακοποίηση
Γράφει ο Κλεάρτ Χύσαι
Ως γονείς εμπιστευόμαστε τα παιδιά μας σε οικεία πρόσωπα όταν απουσιάζουμε από το σπίτι για επαγγελματικές ή άλλες υποχρεώσεις. Αφήνουμε τα παιδιά μας, με τον καθηγητή, τον προπονητή, ακόμη και στο σπίτι της καλής μας γειτόνισσας ή του οικογενειακού μας φίλου. Η επικαιρότητα παρόλα αυτά δείχνει πως ο καλύτερος συμπολίτης ανάμεσα μας μπορεί να αποδειχθεί τελικά ένας άνθρωπος με υπεράνω των δικών μας αντιληπτικών ικανοτήτων, προθέσεις. Εκτός και αν είστε ειδικοί ψυχολόγοι, που ακόμη και σε αυτή τη περίπτωση είναι περίπλοκο να διαβάσεις έναν άνθρωπο, δεν μπορείτε να γνωρίζετε τις προθέσεις των άλλων. Πολλές είναι περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων που έγιναν από οικεία πρόσωπα. Από πρόσωπα που έχεις εμπιστοσύνη, από πρόσωπα που δεν θα μπορούσες ποτέ να σκεφτείς το χειρότερο σενάριο. Αυτό αποδεικνύει η καθημερινότητα πλέον, ότι ο πιο κοντινός σου άνθρωπος μπορεί να γίνει τελικά ο πιο σκοτεινός σου εφιάλτης. Ένα στα δέκα παιδιά έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση πριν την ενηλικίωση. Ένα στα επτά κορίτσια και ένα στα 25 αγόρια θα υπάρξει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Το πρώτο εξάμηνο του 2022, το χαμόγελο του παιδιού έλαβε 557 αναφορές σοβαρής κακοποίησης παιδιών στην γραμμή βοήθειας SOS-1056. Από τις οποίες 14 ήταν περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης και (1) για εξώθηση σε πορνεία. Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι 464 περιπτώσεις αφορούν τους γονείς των παιδιών με τις περισσότερες να είναι η μητέρα ο θύτης (203).Τα παιδιά καθώς δεν έχουν ανεπτυγμένη την κριτική σκέψη, πολλές φορές μπερδεύονται αφού είναι ένας κοντινός τους άνθρωπος, οπότε νομίζουν πως τα ίδια έκαναν κάτι κακό ή κάτι που δεν έπρεπε. Πολλές είναι οι φορές που σιωπούν, επειδή νομίζουν ότι είναι πλέον πολύ αργά να μιλήσουν, είτε επειδή ακόμη και όταν μιλήσουν οι γονείς δεν αντιδρούν ή σιωπούν επειδή δεν μπορούν να διαχειριστούν τη κατάσταση. Συνήθως οι κακοποιοί ακολουθούν την διαδικασία του grooming, έρχονται δηλαδή κοντά με την οικογένεια ή τα παιδιά πριν γίνει η κακοποίηση. Είναι η σταδιακή διαδικασία μέσω της οποίας οδηγεί το θύμα σε σεξουαλική πράξη. Εφαρμόζει μια στρατηγική δούρειου ίππου αλλά είτε στη ψυχολογία του θύματος είτε της οικογένειας. Αυτός ο “δούρειος ίππος” μπορεί να περιλαμβάνει προσοχή, κάλυψη κάποιων ψυχολογικών αναγκών, δώρα, απομόνωση του παιδιού από τους άλλους και άλλα δόλια μέσα με τα οποία μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη του θύματος. Το κακό όμως έγινε! Το μαθαίνουμε αργά όταν πλέον το παιδί μας έχει στιγματιστεί για την υπόλοιπη ζωή του από το τραυματικό γεγονός. Προβλήματα συναισθηματικής και ψυχικής υγείας είναι συνήθως τα πρώτα που εμφανίζονται σε παιδιά που υπήρξαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν αργότερα PTSD ( μετατραυματικό στρες ) και άλλα συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και αυτοκτονικών τάσεων. Αυτά τα προβλήματα έχουν μια μακροχρόνια επίδραση και στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού. Το ακολουθούν ακόμη και σε μετέπειτα στάδια της ζωής του. Προκύπτουν αρκετά συχνά, προβλήματα συμπεριφοράς, όπως είναι η επιθετική συμπεριφορά, μη συμμόρφωση και συχνές αντιπαραθέσεις. To παιδί σας μπορεί ξαφνικά να γίνει πολύ ήσυχο και ντροπαλό, να κλαίει χωρίς ιδιαίτερο λόγο ή να σας κάνει ερωτήσεις τύπου ( Επιτρέπεται να έχουμε μυστικά; ). Μπορεί μάλιστα να βλέπουν πιο συχνά εφιάλτες και να πετάγονται στον ύπνο τους ή να αντιδρούν πολύ παράξενα σε μια κατάσταση που παραπέμπει στο τραυματικό γεγονός, για παράδειγμα εάν βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τον θύτη. Τα κακοποιημένα παιδιά έχουν την τάση να έχουν χαμηλότερες σχολικές / ακαδημαϊκές επιδόσεις, όπως επίσης και σε διάφορα ψυχομετρικά τεστ που μετρούν τη νοητική ικανότητα. Το 39% των κοριτσιών μεταξύ των ηλικιών 7 – 12 ετών που είχαν παραβιαστεί σεξουαλικά, είχαν δυσκολίες στο σχολείο. Οι ενήλικες γυναίκες μάλιστα έχουν τη διπλάσια πιθανότητα να πάθουν κατάθλιψη όπως και άλλα ψυχολογικά προβλήματα, όπως τη διπλάσια πιθανότητα έχουν να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας όσοι υπήρξαν θύματα. Άλλα συμπτώματα μεταξύ των άλλων μπορεί να είναι η διαταραγμένη σεξουαλική συμπεριφορά ή σεξουαλικότητα του θύματος. Τα κακοποιημένα παιδιά έχουν 2 έως 3 φορές περισσότερα σεξουαλικά προβλήματα από παιδιά που δεν είχαν κακοποιηθεί. Επίσης θα συναντήσουν δυσκολίες. Η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών έχει μακροχρόνιες επιδράσεις. Η πραγματική τραγωδία βρίσκεται στο γεγονός ότι στερεί από τα παιδιά τις πραγματικές τους προοπτικές για το μέλλον και τα βάζει σε ένα κύκλο καταστάσεων και αποφάσεων που θα τα ακολουθούν για την υπόλοιπη ζωή τους. H αντιμετώπισή του τραύματος είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και προσπάθεια ειδικά από τους γονείς. Ένα απαραίτητο βήμα είναι να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα τη κρίσιμη κατάσταση. Ως προληπτικό μέτρο, οι γονείς πρέπει να πάντοτε να επικοινωνούν με τα παιδιά τους και να τα μάθουν τι σημαίνει να έχεις όρια. Να μάθουν τα παιδιά πότε μια κατάσταση είναι επικίνδυνη, πότε πρέπει να πουν όχι, πότε πρέπει να αποκαλύψουν ένα σκοτεινό μυστικό. Πρέπει να έχουμε τόση οικειότητα με τα παιδιά ώστε να μπορούν και να αισθάνονται πως μπορούν να μας μιλήσουν. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι καθηγητές πρέπει να έχουν τέτοια κατάρτιση ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν πότε κάτι δεν πάει καλά με ένα παιδί. Πρέπει να είμαστε κοντά στα παιδιά μας, πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση για ανθρώπους που έχουν διαφορετικές.. παράξενες προθέσεις! Πρέπει να καταγγέλλουμε οποιαδήποτε περίπτωση που παραπέμπει σε σεξουαλική κακοποίηση ανήλικων, ακόμη και αν αυτό είναι απλώς υποψία.
