Πώς να μιλήσω στα παιδιά μου για τον πόλεμο;
Γράφει η Ελένη Φουντωτού, απόφοιτη Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
Πόλεμος. Μια λέξη που είναι συνδεδεμένη με σκηνές φρίκης που μπορεί να βιώσει μια κοινωνία αλλά και όλη η ανθρωπότητα και πάντα είναι εκεί τα παιδιά για να παρακολουθούν. Όμως, παρά τα όσα μπορεί να αντικρίσουν, είτε ζωντανά είτε μέσω των διάφορων μέσων επικοινωνίας, μπορούμε να τους μιλήσουμε για τον πόλεμο, με τρόπο τέτοιο που δεν θα αμαυρώσει την αθώα ψυχή τους.
Τα μικρά παιδιά, παρακολουθώντας τις αποτρόπαιες εικόνες ενός πολέμου, είναι πολύ φυσικό να αναρωτιούνται γιατί συμβαίνει αυτό, χωρίς να μπορούν να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος αυτής της κατάστασης.
Είναι πολύ σημαντικό να εξηγήσουμε στο παιδί μας τι συμβαίνει, λέγοντας πάντα την αλήθεια. Σε αντίθετη περίπτωση, αν πούμε στα παιδιά μας ψέματα για ένα τόσο σημαντικό γεγονός, το καλύτερο που θα καταφέρουμε είναι να περιπλέξουμε ακόμα περισσότερο την κατάσταση αλλά και τα ίδια τα παιδιά, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν μελλοντικά λανθασμένες αντιλήψεις για την έννοια του πολέμου.
Οι βίαιες εικόνες που κάνουν τον γύρο του κόσμου και καταλήγουν και μπροστά στα μάτια των παιδιών μας, τα αναστατώνουν και τους δημιουργούν ένα αίσθημα ευαισθησίας, το οποίο εμείς θα πρέπει να τους το κάνουμε κατανοητό.
“Μαμά, ας έρθουν στο σπίτι μας αυτά τα παιδάκια, εδώ δεν έχει πόλεμο”
Τι πιο σκληρό, αλλά εξίσου παράξενο για τα μικρά παιδιά, να βλέπουν άλλα παιδάκια να υποφέρουν. Εύλογα θα αναρωτηθούν γιατί δεν έρχονται εδώ, στη χώρα μας, στο σπίτι μας που δεν έχουμε πόλεμο. Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και θα πρέπει να τα βοηθήσουμε να το καταλάβουν.
Εκτός από τη διατύπωση στα παιδιά, του πόσο δύσκολο είναι να έρθει ένα από αυτά τα παιδάκια σε εμάς, μπορούμε να του προσφέρουμε και παραδείγματα από άλλα μικρά παιδιά που τα κατάφεραν να φύγουν από ένα πεδίο πολέμου και έχουν μεταναστεύσει, ακόμα και στη δική μας χώρα. Το να κατανοήσουν τα παιδιά το τι συμβαίνει βοηθά στο να το αποδεχθούν. Αποδοχή εδώ σημαίνει αντίσταση στην ψευδαίσθηση ότι κάτι που έγινε μπορεί να αλλάξει. Αποδοχή σημαίνει μαθαίνω να κοιτώ κατάματα τα γεγονότα.
“Μήπως ο πόλεμος έρθει και σε εμάς;”
Είναι κάτι το οποίο κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, αλλά ελπίζει να μη γίνει. Αυτό θα πρέπει να μεταφέρουμε και στα παιδιά μας. Δεν μπορούμε να τα ελέγχουμε όλα και θα πρέπει να το γνωρίζουν αυτό. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, όμως, είναι να νικήσουμε τον φόβο μας, να μαθαίνουμε να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον, να πράττουμε το σωστό και να μάθουμε να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Αυτές τις αξίες θα πρέπει να μάθουμε στα μικρά μας παιδιά. Σε αυτό θα πρέπει να συμβάλλει και η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στο σχολείο, καταπολεμώντας τον ρατσισμό και την έλλειψη ανεκτικότητας προς το διαφορετικό.