Ποια είδη γονέων τείνουν να παραμελούν συναισθηματικά τα παιδιά τους;

Γράφει η Πωλίνα Ζέρβα, ψυχολόγος 

Όταν ακούμε τη φράση «παιδική κακοποίηση», αυτό που μας έρχεται στο μυαλό είναι η
σωματική κακοποίηση. Ωστόσο, πέραν από αυτό, υπάρχει κι άλλο είδος κακοποίησης πιο
συγκαλυμμένο, που σε αρκετές περιπτώσεις αφήνει μεγαλύτερο τραύμα στο παιδί.
Πρόκειται για την Παιδική Συναισθηματική Παραμέληση, μια μορφή συναισθηματικής
κακοποίησης που συμβαίνει όταν οι γονείς δεν αναγνωρίζουν τις συναισθηματικές ανάγκες
του παιδιού τους.
Η συναισθηματική παραμέληση αναφέρεται στην αποτυχία των γονέων να ανταποκριθούν
στα συναισθήματα και τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους. Πρόκειται για γονείς
που συχνά υποβαθμίζουν τις ανάγκες ή τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το παιδί τους,
αδιαφορούν για αυτά, δεν δίνουν τη δέουσα προσοχή ή δεν τους αφιερώνουν το χρόνο που
χρειάζονται.
Σε αρκετές περιπτώσεις, οι γονείς μπορεί να μην αντιλαμβάνονται ότι παραμελούν
συναισθηματικά τα παιδιά τους. Μπορεί δηλαδή να μην έχουν αυτή την πρόθεση.
Ενδέχεται να πρόκειται για γονείς που μπορεί να έχουν βιώσει και οι ίδιοι συναισθηματική
παραμέληση ως παιδιά, και ως εκ τούτου μπορεί να μην έχουν να δώσουν πολλά
συναισθηματικά ή να θεωρούν πως αυτό είναι το σωστό, πως έτσι συμβαίνει. Δεν
εισακούγονταν οι ανάγκες τους, τα συναισθήματά τους κι έτσι τώρα και οι ίδιοι με τη σειρά
τους επαναλαμβάνουν αυτό τον φαύλο κύκλο.
Υπάρχουν ωστόσο και ορισμένα στυλ γονέων που είναι πιο πιθανό να παραμελήσουν
συναισθηματικά τα παιδιά τους.
 Οι αυταρχικοί γονείς θέλουν τα παιδιά τους να ακολουθούν αυστηρά τους κανόνες
που έχουν θέσει οι ίδιοι και να μην παρεκκλίνουν από αυτούς και φυσικά δεν τους
επιτρέπουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και αδιαφορούν για τις ανάγκες
των παιδιών τους. Πρόκειται για γονείς που έχουν υποστεί και οι ίδιοι καταπίεση
και επαναλαμβάνουν το ίδιο μοτίβο στα παιδιά τους, εξουσιάζοντάς τα. Ως
ενήλικες, τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό το στυλ γονέων, είτε θα γίνουν
αρκετά επαναστατικά ή εντελώς υποτακτικά.
 Οι απόντες γονείς μπορεί να απομακρυνθούν από τη ζωή ενός παιδιού για
διάφορους λόγους, όπως θάνατο, ασθένεια, διαζύγιο ή πολλές ώρες εργασίας.
Εκτός των περιπτώσεων ανωτέρας βίας, οι γονείς είναι απόντες καθώς δεν έχουν ως
προτεραιότητα τα παιδιά τους και την ανατροφή αυτών. Έτσι, τα παιδιά αυτά
αναγκάζονται να μεγαλώνουν μόνα τους, ενώ μπορεί να μεγαλώνουν και τα
μικρότερα αδέρφια τους. Ως εκ τούτου, τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό το στυλ
γονέων, τείνουν να ωριμάζουν πολύ πιο γρήγορα αναλογικά με την ηλικία τους και
είναι υπερβολικά υπεύθυνα, γεγονός που μπορεί να μεταφερθεί και στην ενήλικη
ζωή τους, ενώ έχουν μόνιμο άγχος για την οικογένειά τους.
 Οι ναρκισσιστές γονείς έχουν την αίσθηση ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από
αυτούς και ενδιαφέρονται να ικανοποιήσουν μόνο τις δικές τους ανάγκες και όχι
των παιδιών τους. Ως ενήλικες, τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό το στυλ γονέων,

μπορεί να δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή να
αναγνωρίσουν τις ανάγκες τους και να εξασφαλίσουν ότι ικανοποιούνται. Μπορεί
ακόμη και να αισθάνονται ότι δεν τους αξίζει να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους.
 Οι τελειομανείς γονείς τείνουν να πιστεύουν ότι τα παιδιά τους μπορούν πάντα να
κάνουν περισσότερα από αυτά που κάνουν ή να τα κάνουν καλύτερα. Πρόκειται για
γονείς που δε θα πουν ποτέ «μπράβο» στο παιδί τους καθώς πάντα θα βρουν κάτι
λάθος ή ποτέ αυτό που κάνουν δε θα είναι αρκετό και θα υπάρχουν περιθώρια
βελτίωσης. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό το στυλ γονέων, θα εξελιχθούν και
αυτά ως τελειομανείς στην ενήλικη ζωή τους. Θα θέτουν εξωπραγματικά υψηλές
και μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον εαυτό τους και δεν θα είναι ποτέ
ικανοποιημένοι, ενώ θα βιώνουν ένα μόνιμο άγχος καθώς θα αισθάνονται ότι δεν
είναι ποτέ αρκετοί.
 Οι επιτρεπτικοί γονείς – ή αλλιώς οι γονείς που δεν θέτουν όρια, δεν
παρεμβαίνουν στη ζωή των παιδιών τους και τα αφήνουν να φροντίζουν τα μόνα
τους τον εαυτό τους. Δεν τους δίνουν κίνητρα ούτε τα καθοδηγούν . Τα παιδιά που
μεγαλώνουν με αυτό το στυλ γονέων δυσκολεύονται να δεχτούν όρια στην ενήλικη
ζωή τους.
 Οι ελεγκτικοί γονείς – στο άλλο άκρο – δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να
λαμβάνουν καμία πρωτοβουλία ούτε τα αφήνουν ελεύθερα να πάρουν κάποια
απόφαση για τη ζωή τους. Δεν πιστεύουν στα παιδιά τους, ότι μπορούν να τα
καταφέρουν, ούτε τα εμπιστεύονται. Επιθυμούν με κάθε τρόπο να έχουν την
αίσθηση του ελέγχου. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό το στυλ γονέων, ως
ενήλικες στερούνται αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να νιώθουν τελείως αποξενωμένα από τους γονείς
τους. Νιώθουν εντελώς μόνα ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ρίχνουν την ευθύνη για αυτό που
συμβαίνει στον εαυτό τους. Αισθάνονται ενοχικά, πως αυτά οφείλονται για την κατάσταση
αυτή ή πως έχουν κάτι λάθος. Επομένως, η άνευ όρων αποδοχή από τους γονείς και η
κάλυψη των συναισθηματικών τους αναγκών δεν είναι αυτονόητη για όλα τα παιδιά.
Παρότι ο ρόλος του γονέα δεν συνοδεύεται με οδηγίες χρήσης για το πώς να ασκείται
σωστά, διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ψυχοσύνθεση των παιδιών και κατά συνέπεια, η
συναισθηματική παραμέληση μπορεί να τους προκαλέσει ανεξίτηλα τραύματα που θα τα
ακολουθούν στην ενήλικη ζωή τους.