10 τρόποι να βάλεις όρια

Γράφει η Νίκη Φαρδιά, φοιτήτρια Ψυχολογίας

Η ποιότητα των αλληλεπιδράσεων μεταξύ μελών μιας οικογένειας, μεταξύ συντρόφων, φίλων ή συνεργατών, επηρεάζει την ψυχική τους υγεία και λειτουργικότητα. Μπορεί να υπάρχουν οι συνθήκες για μια υγιή σχέση όπου δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ανάπτυξης και εξέλιξης. Βέβαια, δεν ειναι σπάνιο φαινόμενο μια παθογενή σχέση που βάλλει την ευεξία. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται και από το μεγάλο πλήθος ανθρώπων που εξομολογούνται πως “έχασαν τον εαυτό τους” στα πλαίσια μιας σχέσης. Ίσως να το έχεις βιώσει και προσωπικά…

Το κλειδί για τη λύση του συγκεκριμένου προβλήματος βρίσκεται σε μία από τις πιο κοινότυπες συμβουλές που έχεις ακούσει.

Προκειμένου να βιώνεις μια σχέση με υγιείς προϋποθέσεις το βασικότερο είναι να είσαι σε επαφή με τον εαυτό σου! Χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο στον ίδιο σου τον εαυτό, να γνωρίσεις τις ανάγκες σου, να αναζητήσεις όσα σε ωθούν σε εξέλιξη και ολοκλήρωση, αλλά και τις αδυναμίες σου και όλα εκείνα στα οποία είσαι ευάλωτη και μπορεί να σε ρίχνουν.

Η διαδικασία αυτή της ενδοσκόπησης θα σε βοηθήσει στο να γνωρίζεις που τελειώνει η ατομικότητά σου και που αρχίζει η σχέση. Το επόμενο ακριβώς βήμα είναι να επικοινωνήσεις αυτή τη γνώση και στα υπόλοιπα μέλη της σχέσης.

Η ουσία είναι μία, πρέπει να θέτεις όρια. Σου φαίνεται δύσκολο; Υπάρχουν 10 πρακτικοί τρόποι για να θέτεις όρια στους άλλους, που θα το κάνουν πιο εφικτό.

1. Λεκτικοποίησέ το.

Είναι πολύ πιθανό να νιώθεις άβολα στο να βάλεις όρια σε κάποιον, να έχεις άγχος και να πιστεύεις πως ίσως να είναι πολύ εγωιστικό εκ μέρους σου. Αλλά δε χρειάζεται να ανησυχείς για το ποιες θα είναι οι αντιδράσεις. Από μέρους σου αυτό που χρειάζεται είναι μια ήρεμη, με σεβασμό και περιεκτική συζήτηση, όπου θα γνωστοποιείται με σαφήνεια το όριο. Σε κάθε περίπτωση, μη νιώθεις τύψεις και μην έχεις απολογητική στάση. Κάτι τέτοιο θα προέβαλε μια μη ξεκάθαρη στάση, ενώ ταυτόχρονα είναι και σημάδι ότι όντως είναι σημαντικό να τεθούν όρια στη σχέση αυτή.

2. Οχυρώσου.

Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να οργανώσεις κάποιες άβατες περιοχές. Από άποψη χρόνου, αυτό μπορεί να σημαίνει να έχεις στο πρόγραμμά σου διαστήματα που θα είναι αφιερωμένα κατά αποκλειστικότητα σε σένα και δεν θα μπορεί κανείς άλλος να σε απασχολήσει. Από την άλλη, μπορεί να σημαίνει το να υπάρχει ένας χώρος για σένα ή για τα πράγματά σου, όπου κανείς άλλος δε θα μπορεί να έχει πρόσβαση. Σε αυτό φυσικά συμπεριλαμβάνονται και τα προσωπικά σου social media.

3. Εξασκήσου στο να λες “όχι”.

Στην ανησυχία μας να μην απογοητεύσουμε ή να μη ματαιώσουμε τους άλλους καταλήγουμε να μη μπορούμε να αρνηθούμε την προσφορά μιας βοήθειας ή την αποδοχή μιας πρότασης. Θέτοντας, όμως, τον εαυτό σου στη θέση ενός εργαλείου ικανοποίησης του άλλου, αργά ή γρήγορα θα εξαντληθείς. Πες, λοιπόν, “όχι” χωρίς να δίνεις εξηγήσεις ή να ανησυχείς για το πώς θα το πάρει ο άλλος.

4. Έχε προτεραιότητες.

Είναι σημαντικό να έχεις ξεκάθαρους στόχους για τη ζωή σου και μάλιστα οργανωμένους σε μια λίστα προτεραιοτήτων. Με αυτό το γνώμονα πιο αποφασιστικά δέχεσαι ή απορρίπτεις συμπεριφορές του άλλου, βάσει του αν σε ενισχύει ή είναι τροχοπέδη.

5. Αναγνώρισε και επικοινώνησε τα συναισθήματά σου.

Τα συναισθήματα που μας προκαλούν οι πράξεις του άλλου απέναντί μας είναι αντιπροσωπευτική ανατροφοδότηση για το πού πρέπει να τεθούν όρια. Σε πρώτη φάση είναι σημαντικό να ονομάζουμε αυτό που νιώθουμε ώστε να είναι ξεκάθαρο αν π.χ. είναι θυμός, ή λύπη, ή απογοήτευση κ.ο.κ. Έχοντας επίγνωση της ψυχολογικής μας κατάστασης, μπορούμε να την προβάλλουμε στον άλλον και πιο εύκολα να του δείξουμε τους λόγους για τους οποίους έχουμε ανάγκη να υπάρχει ένα όριο.

6. Σεβάσου τα όριά σου.

Οι άλλοι άνθρωποι συνήθως μας συμπεριφέρονται όπως τους συμπεριφερόμαστε κι εμείς ή με τον τρόπο μας τους έχουμε δείξει πως θα θέλαμε να μας συμπεριφερθούν. Φυσικά, λοιπόν, πρέπει να αποδεχτείς ότι η αναπροσαρμογή ειναι σταδιακή διαδικασία. Αλλά ποτέ μη δίνεις την εντύπωση ότι δεν είσαι σίγουρος για τα όρια που θέτεις, διότι είναι πολύ πιθανό το άλλο άτομο να αντιδράσει με τρόπο τέτοιο ώστε να σε προσαρμόσει και πάλι στα δικά του δεδομένα. Πρέπει πρώτα εσύ να δείχνεις ότι τα όρια ειναι απαράβατα.

7. Εφάρμοσε επιπτώσεις.

Πολλές φορές χρειάζεται να κάνεις ξεκάθαρο πως αν το άλλο άτομο συνεχίσει να παραβιάζει το όριο που έχεις θέσει, αυτό θα έχει κάποιες συνέπειες. Με άλλα λόγια, να κάνεις ξεκάθαρο ότι και η δική σου συμπεριφορά θα κυμαίνεται ανάλογα με τη δική του, όχι με ύφος εκβιαστικό, αλλά με πρόθεση συνεννόησης.

8. Μην προσπαθήσεις να “βελτιώσεις” τον άλλον.

Είναι χάσιμο χρόνου να προσπαθείς να αλλάξεις κάποιον που δεν θέλει ο ίδιος να αλλάξει. Άλλωστε, συνήθως η ανάγκη αυτή προκύπτει από την επιθυμία μας για να κερδίσουμε αγάπη, προσοχή ή επιβεβαίωση. Συνεπώς, αυτό που έχει αξία και πρακτικά θα διευκολύνει τη σχέση σας είναι να είναι σαφές το ποια είναι τα απαράβατα περιθώρια που έχει το άλλο άτομο σε ό,τι αφορά εσένα συγκεκριμένα.

9. Κάνε σαφές ότι η ζωή σου εκτείνεται και έξω από τη σχέση.

Είναι σύνηθες, οι άλλοι να σε βλέπουν μόνο με το ρόλο που έχεις εσύ στη ζωή σου. Μην πέφτεις στην παγίδα να το παίρνεις ως δεδομένο αυτό. Δείχνε με όλα τα μέσα ότι είσαι ένα πρόσωπο με πολλές πτυχές και ανάγκες.

10. Βοήθησε τους άλλους να δουν την αξία των προσωπικών ορίων.

Μέσα σε μία σχέση ο στόχος είναι να υπάρχει κοινή εξέλιξη και προσανατολισμός. Βοηθώντας τους άλλους να θέτουν τα δικά τους όρια και μπαίνοντας στη διαδικασία να τα σέβεσαι, δίνεις αξία στην έννοια των ορίων. Έτσι, είναι πιο εύκολο να κατανοήσει την ανάγκη σου να χτίσετε μια σχέση που στηρίζεται στο σεβασμό.

 

 

Να θυμάσαι ότι δεν υπάρχει λόγος να διατηρείς επαφές με ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις περίεργα ή άσχημα με οποιαδήποτε στάση τους.

… Ακόμα και στην περίπτωση που δεν είναι εύκολο να κόψεις κάθε σύνδεση, η βοήθεια ενός ειδικού στη διαδικασία βελτίωσης των συνθηκών της σχέσεις, είναι καταλυτική.

Πηγές:

https://www.healthline.com/health/mental-health/set-boundaries#affirming-boundaries

https://www.uky.edu/hr/sites/www.uky.edu.hr/files/wellness/images/Conf14_Boundaries.pdf