Οι άντρες δεν κλαίνε.
Γράφει Αναστασία Καφανή, τελειόφητη ψυχολογίας του ΕΚΠΑ
Πόσες φορές οι Έλληνες – και όχι μόνο – άντρες έχουν ακούσει αυτήν την έκφραση στη ζωή τους από
πολύ μικροί; Αμέτρητες φορές. Είναι μια έκφραση τεσσάρων λέξεων, που αποτυπώνει με θαυμαστό
τρόπο όλη τη νοοτροπία και τα κοινωνικά στερεότυπα γύρω από το ρόλο του άντρα εδώ και πολλές
δεκαετίες. Φανερώνει, επίσης, αυτό που σήμερα ονομάζουμε “τοξική αρρενωπότητα”.
Οι άντρες από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους γαλουχούνται με το ότι πρέπει να είναι σκληροί, δυνατοί,
ΑΝΤΡΕΣ, χωρίς συναισθήματα, και αν τολμήσουν να έχουν, δεν πρέπει να τα δείξουν, γιατί διαφορετικά
γίνονται αδύναμοι, ευάλωτοι και συνεπώς χάνουν τον περίφημο ανδρισμό τους. Πρόκειται για μια
αντίληψη, που ενώ πολλοί θα σπεύσουμε σήμερα να πούμε ότι είναι παρωχημένη, οπισθοδρομική,
ανυπόστατη και τοξική, είναι βαθιά ριζωμένη στο μυαλό και τη συμπεριφορά τόσο των ανδρών όσο και
των γυναικών.
Ακόμη και σήμερα ακούμε γονείς, ιδίως πατεράδες, να “μαθαίνουν” τα αγόρια τους πως να γίνουν
άντρες, χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως το ” οι σωστοί άντρες δεν κλαίνε”, “μην κάνεις σαν κοριτσάκι”
κλπ. Το αντίκτυπο, που έχουν τέτοιου είδους συμπεριφορές τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια
μπορούν να αποβούν καταστροφικές στη μετέπειτα εφηβική και ενήλικη ζωή των παιδιών.
Στο άκουσμα, λοιπόν, τέτοιων εκφράσεων και σε αυτή τη συμπεριφορά εκ μέρους των γονέων το αγόρι
μαθαίνει πως δεν είναι σωστό να εκφράζει συναισθήματα, όπως αυτό της λύπης, τη θλίψης και της
ευαισθησίας, γιατί έτσι χάνει κάτι το οποίο είναι ανεκτίμητης σημασίας: την αρρενωπότητά του, άρα δεν
θα είναι και αποδεκτός από την κοινωνία. Αυτό, που ισχύει, ωστόσο είναι πως όταν κάποιος δεν μπορεί
να βιώσει και να εξωτερικεύσει τα αρνητικά του συναισθήματα, τότε δεν μπορεί να αισθανθεί και τα θετικά
συναισθήματα.
Από την άλλη πλευρά, τα κορίτσια, που ζουν μέσα σε ένα περιβάλλον με τέτοιου είδους αντιλήψεις και
πρακτικές, μαθαίνουν ότι τα αγόρια και αργότερα οι άντρες όταν συμπεριφέρονται σκληρά και με
περίσσιο δυναμισμό, είναι αποδεκτό, ενώ αν επιδεικνύουν ευαισθησία και άλλα συναισθήματα, πρέπει να
αποκλείονται ως “μη φυσιολογικοί” και “μη κανονικοί”. Αυτές οι προβληματικές αντιλήψεις εμφανίζονται
έντονα και στη καθημερινή μας ζωή και στην νοοτροπία των γυναικών σχετικά με τους άντρες. Ένα
τέτοιο παράδειγμα είναι όταν γυναίκες συζητούν με φίλες τους για ένα πρώτο ραντεβού και σχολιάζουν
έναν άντρα, συζητώντας για το αν έχει ωραίο αμάξι, καλή δουλειά, τα θέματα συζήτησής του, με άλλα
λόγια το “κατά πόσο άντρας είναι”.
Δεν πρέπει, βέβαια, να ξεχνάμε ότι η δύναμη των στερεοτύπων είναι τεράστια και ότι ακόμη και αν
προσπαθήσουμε πολύ να τα αποβάλλουμε και το καταφέρουμε, τα κοινωνικά στερεότυπα, με τα οποία
έχουμε μεγαλώσει και μάθει τη ζωή, θα επιστρέφουν κατά καιρούς στη ζωή μας.
