Κακοποίηση και φαινόμενα βίας
Γράφει η Μαρία Τριγώνη
Στις μέρες μας, τα φαινόμενα βίας έχουν κλιμακωθεί και μετασχηματιστεί ποικιλοτρόπως.
Συχνά, γίνεται μνεία σε περιπτώσεις σωματικής, λεκτικής, κοινωνικής και ψυχολογικής
κακοποίησης που απευθύνονται σε άτομα με ευάλωτο ψυχισμό. Η ανοχή στη βία δε
συνιστά ένδειξη ανωτερότητας, απεναντίας τροφοδοτεί το φαύλο κύκλο της με τρόπο που
δυσχεραίνει την καταστολή της. Παρά τις αρνητικές επιδράσεις των ψυχολογικών πιέσεων,
η κτηνώδης σωματική βία μπορεί να αποβεί μοιραία. Τα τελευταία χρόνια, η εκθετική
αύξηση των ποσοστών των κακοποιημένων γυναικών, εγείρει την ανησυχία της Πολιτείας,
αφού σημαντικό μέρος των θυμάτων καταλήγει με οργανικές βλάβες ή θανάσιμους
τραυματισμούς.
Η κακοποίηση γυναικών στο ενδοοικογενειακό περιβάλλον μαστίζει διαχρονικά τις
κοινωνίες. Πρωταρχικό λόγο στην επιλογή ατόμων θηλυκού γένους αποτελεί η διαφορά
σωματικής δύναμης σε συνδυασμό με την προκατάληψη για τη γυναικεία ευθραυστότητα.
Ως απόρροια, χιλιάδες γυναίκες βασανίζονται,παραμένοντας εξαρτημένες από το δράστη,
χωρίς να αντιδρούν.
Πέρα από την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων, κρίνεται επιτακτική η παρέμβαση για
την αποκλιμάκωση τέτοιων φαινομένων. Μία σταθερή και μακροπρόθεσμη συμβουλευτική
θεραπεία αναδεικνύεται ως η πλέον κατάλληλη προσέγγιση, για να ανακτήσει το θύμα τις
δυνάμεις του. Ωστόσο, δεν αποτελεί πανάκεια, εάν οι σημαντικοί άλλοι τηρήσουν αμέτοχη
στάση. Μία κακοποιημένη γυναίκα αναζητά πρωτίστως την ασφάλεια, απαραίτητη
προϋπόθεση για την ενεργοποίηση εσωτερικών διεργασιών που αφορούν την εξέλιξή της .
Η αντίσταση και η άρνηση της αρωγής, όταν το θύμα φοβάται, αποτελούν τις συνηθέστερες
αντιδράσεις. Παρά την παραδοξότητα της θεωρίας, το ένστικτο της επιβίωσης συνδέει το
θύμα με το θύτη, μέσω της στρεβλής πεποίθησης, ότι η μεταξύ τους απόσταση θα
ενισχύσει την κακοποιητική συμπεριφορά του δράστη. Οι οικείοι, είναι οι πλέον αρμόδιοι
για την παροχή των πρώτων συναισθηματικών βοηθειών, που αποσκοπούν στην πρόκληση
της ελάχιστης συγκίνησης σε ένα άτομο που ενδεχομένως βιώνει συναισθηματικό κενό.
Σε μία διαδικασία αποκατάστασης δίνουμε χώρο και χρόνο στο θύμα να λεκτικοποιήσει τα
επώδυνα βιώματά του, προκειμένου να συνειδητοποιήσει σε πρώτο επίπεδο τα γεγονότα.
Το πρώτο σοκ σταδιακά υποχωρεί, αρκεί όμως να είμαστε δίπλα στο θύμα σε αυτή του την
προσπάθεια. Οι πρώτες αντιδράσεις σε μία ενδεχόμενη κακοποίηση προκύπτουν κυρίως
μέσου του ασυνειδήτου. Επομένως, η παρουσία μας σε αυτό ακριβώς το στάδιο αποτρέπει
την απενεχοποίηση μιας παθολογικής κατάστασης.
Σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, η διεξαγωγή μιας εκτενούς συζήτησης με το θύμα
σε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου, ρίχνει φως στην υπόθεση. Αποσπάμε πληροφορίες για την
αξιόποινη πράξη και στρεφόμαστε στην αναζήτηση αποδεικτικών στοιχείων, τα οποία
πιθανώς επικαλεστούμε μετέπειτα ενώπιον του δικαστηρίου. Πρέπει να αντιληφθούμε πως
το μετατραυματικό στρες του θύματος, στέκεται τροχοπέδη στην καθαρή του συνείδηση,
προξενώντας ενδεχομένως λήθη. Μία από τις πιο συνηθισμένες άμυνες του ψυχισμού μας
συνιστά η εκτόπιση των δυσάρεστων εμπειριών στο ασυνείδητο.
Ως απότοκο, οι άνθρωποι διστάζουμε να μιλήσουμε για όσα πραγματικά μας πονάνε,
αγγίζοντας τα έγκατα των ψυχικών τραυμάτων. Σε καμία περίπτωση δεν πιέζουμε το θύμα
να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του, καθώς μία τέτοια ενέργεια, ίσως, επιφέρει
ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Κρίνεται αδήριτη ανάγκη να συμβαδίζουμε με τους ρυθμούς
του, επιδεικνύοντας αληθινή ενσυναίσθηση. Ακόμη και αν η επιθυμία μας για σωματική
εγγύτητα και επαφή μαζί του είναι μεγάλη, καλό θα ήταν να την περιορίσουμε σε πρώτο
στάδιο, για να μην υπενθυμίσουμε σε μία κακοποιημένη και ενδεχομένως βιασμένη
γυναίκα το τραύμα της.
Μία ενεργητική ακρόαση χωρίς επικρίσεις και υποδείξεις, βοηθώντας το θύμα να
κατηγοριοποιήσει τις επιλογές του και ενισχύοντας το δικαίωμά του αυτό, αποτελούν την
αμεσότερη παρέμβασή μας. Δεν είναι ανάγκη να έχουμε πτυχία και μάστερ για να
σταθούμε σε έναν άνθρωπο. Αρκεί λίγη ανθρωπιά….
