Η σημασία του παιχνιδιού για τα παιδιά και η συμβολή της παιγνιοθεραπείας
Γράφει η Πωλίνα Ζέρβα
Βρισκόμαστε στην εποχή της τεχνολογίας όπου μοιραία και τα παιδιά έχουν επηρεαστεί από αυτό. Το παιχνίδι, με την κλασική του έννοια και μορφή, έχει αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από οθόνες κινητών και υπολογιστών. Πόσο σημαντικό είναι όμως να εντάξουμε το παιχνίδι στην καθημερινότητα των παιδιών; Σύμφωνα με τον Meckley, το παιχνίδι θα πρέπει να αποτελεί ελεύθερη επιλογή των παιδιών και να κατευθύνεται από εσωτερικά κίνητρα. Να έχει νόημα για το ίδιο το παιδί και να του παρέχει ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό που θα πρέπει να πληροί είναι η ενεργή εμπλοκή των παιδιών σε αυτό καθώς και το να είναι αυτο-κατευθυνόμενο. Η παιγνιοθεραπεία αποτελεί μια μορφή αξιολόγησης, εντοπισμού και αντιμετώπισης ψυχολογικών δυσκολιών του παιδιού με τη χρήση του παιχνιδιού. Μέσω της μεθόδου της παιγνιοθεραπείας και της δυναμικής του παιχνιδιού αντιμετωπίζονται ή/ και προλαμβάνονται αρκετές δυσκολίες και προβλήματα όπως το άγχος, η θλίψη, η ανώριμη συμπεριφορά, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και οι δυσκολίες προσαρμογής. Το παιχνίδι αποτελεί το πλέον φυσικό μέσο έκφρασης και επικοινωνίας των παιδιών και στα πλαίσια της παιγνιοθεραπείας αποκτά θεραπευτικές ιδιότητες. Η δυναμική της θεραπείας προκύπτει στα πλαίσια του παιχνιδιού, το οποίο αποτελεί και τον φυσικό τρόπο επικοινωνίας των παιδιών. Η διαφορά του απλού παιχνιδιού από την παιγνιοθεραπεία έγκειται στην ικανότητα των θεραπευτών να σκέφτονται αναλυτικά σχετικά με το τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού τόσο σε λεκτικό όσο και σε μη λεκτικό ή/και συμβολικό επίπεδο. Ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζουν τα παιδιά από το παιχνίδι; Το παιχνίδι παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχοσυναισθηματική, κοινωνικoγνωστική και σωματική ανάπτυξη των παιδιών. Συμβάλλει στην ανάπτυξη της αίσθησης του ανήκειν, καθώς, μέσω αυτού, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν καινούριες σχέσεις ή να βελτιώνουν τις ήδη υπάρχουσες και να είναι μέλη μιας ομάδας. Προωθεί την αξία της συνεργασίας και βοηθά τα παιδιά να αναγνωρίσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, να εκτεθούν σε διάφορες καταστάσεις, ακόμη και να αντιμετωπίσουν κάποιες φοβίες τους. Μέσα από τη συμμετοχή τους σε παιχνίδια, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να εξασκήσουν και να ενισχύσουν τις κοινωνικές, συναισθηματικές, επικοινωνιακές και γλωσσικές τους δεξιότητες. Η παιγνιοθεραπεία δύναται να αποτελέσει περιβάλλον μάθησης που βασίζεται στο παιχνίδι, προσφέροντας έτσι την ευκαιρία στα παιδιά να μαθαίνουν ευχάριστα μέσω του παιχνιδιού, με ασφάλεια και την απαραίτητη καθοδήγηση.
Το παιχνίδι συμβάλει στην εξωτερίκευση των συναισθημάτων των παιδιών, καθώς και στην αποδοχή και κατανόηση αυτών. Η παιγνιοθεραπεία ενδείκνυται για παιδιά πολύ μικρής ηλικίας ή για παιδιά με νοητική υστέρηση τα οποία αδυνατούν να εκφραστούν μέσω του λόγου. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και στην αξιολόγηση παιδιών τα οποία λόγω συμπεριφορικών δυσκολιών, έλλειψης προσοχής και υπερκινητικότητας ή έλλειψης κινήτρων, αδυνατούν να υποβληθούν σε μια σταθμισμένη δοκιμασία. Ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση παιδιών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη γλωσσική ανάπτυξη. Τέλος, καθοριστική είναι η συμβολή της σε παιδιά που βιώνουν έντονο ψυχικό τραύμα.
