Πώς να βοηθήσεις μια φίλη ή φίλο που βρίσκεται σε μια συναισθηματικά καταχρηστική σχέση;
Επιμέλεια Δήμητρα Χαρτοφύλη, φοιτήτρια Ψυχολογίας
Όσες περισσότερες πληροφορίες έχεις και όσο περισσότερο επιθυμείς να μιλήσεις γι’ αυτό, τόσο το καλύτερο. Βλέπετε λιγότερο τους φίλους σας από τότε που ξεκίνησαν να βγαίνουν ραντεβού με το νέο τους σύντροφο. Ή ίσως, όταν τους βλέπετε εκείνοι μοιάζουν αποτραβηγμένοι, ήρεμοι ή απογοητευμένοι και τότε εσείς αρχίζετε να ανησυχείτε.
Δε σας άρεσε ποτέ ο νέος τους σύντροφος, αλλά μήπως είναι κάτι περισσότερο από αυτό; Γνωρίζοντας πώς να αναγνωρίζουμε τα σημάδια μιας μη υγιούς σχέσης και πώς να προσφέρουμε υποστήριξη, θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά για τους φίλους μας, αλλά αυτό δεν είναι εύκολο.
“Θέλουμε να πιστεύουμε πως είναι μαύρο και άσπρο” , είπε η Emily Lloyd, υπεύθυνη προγράμματος στην εθνική ομάδα προγράμματος στο One Love, έναν οργανισμό που εκπαιδεύει τους νέους σχετικά με τις υγιείς και μη σχέσεις. “Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα αναγνωρίζαμε πότε ο φίλος μας βρίσκεται σε μια καταχρηστική σχέση. Αλλά επειδή δεν είναι μαύρο και άσπρο… δεν το κάνουμε”.
Η συναισθηματική κακοποίηση είναι ένα υποσύνολο της βίας από τον σύντροφο, όπου πρόκειται για σκόπιμη χρήση δύναμης και τακτικών ελέγχου από έναν σύντροφο έναντι του άλλου, προκειμένου να δημιουργηθεί περιβάλλον φόβου και εκφοβισμού. Κάποιες φορές, οι σύντροφοι χρησιμοποιούν φυσική βία, ως μηχανισμό ελέγχου, ενώ άλλες φορές χρησιμοποιούν μη φυσικές τακτικές που περιλαμβάνουν από προσβολές και εξευτελισμό, μέχρι και εξαναγκαστικό έλεγχο.
Αυτά τα σημάδια είναι δύσκολο να αναγνωριστούν από κάποιον που βρίσκεται εκτός της σχέσης, σύμφωνα με την Zoë Flowers, διευθύνουσα σύμβουλο της Soul Requirements, ενός συμβουλευτικού οργανισμού θεραπευτικού κέντρου.
Επίσης, σύμφωνα με έρευνες, πάνω από το ένα τρίτο των Αμερικανών έχουν υποστεί ψυχολογική επίθεση από κάποιον σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Αναγνωρίζοντας την κατάχρηση
Το μεγαλύτερο σημάδι είναι η απόσυρση. Εάν παρατηρήσετε ότι ο φίλος σας εξακολουθεί να ακυρώνει σχέδια, σταματά να εμφανίζεται σε εκδηλώσεις ή δεν επικοινωνεί μαζί σας όπως συνήθιζε να κάνει παλαιότερα, τότε είναι μια καλή στιγμή να επέμβετε. Οι καταχρηστικοί σύντροφοι ελέγχουν τα άτομα με τα οποία συναναστρέφεται το ταίρι τους.
Όταν περνάτε χρόνο με τον φίλο σας και τον σύντροφό του, μπορεί να παρατηρήσετε σημάδια κακοποίησης, όπως ο σύντροφός του να κάνει ταπεινωτικά αστεία ή να υποτιμά τον φίλο σας. Όταν δεν περνάτε χρόνο μαζί τους, μπορείτε να παρατηρήσετε σημάδια στον τρόπο που ο φίλος σας περιγράφει το σύντροφό του, περιγράφοντας πολλές φορές συμπεριφορές εξαιρετικά ελεγχόμενες. Συνήθως, εάν κάποιος περιγράφεται από τον σύντροφό του ως ζηλιάρης, τότε είναι μια σημαντική ένδειξη κακοποιητικής συμπεριφοράς από μέρους του.
Βέβαια, όσο κι αν εκπαιδευόμαστε στο να αναγνωρίζουμε τα σημάδια κακοποίησης, είναι εξαιρετικά δύσκολο, αφού πολλές φορές γνωστοποιείται, επειδή το ίδιο το άτομο που πληγώνεται επιθυμεί να μιλήσει για το γεγονός.
Προσφέροντας την υποστήριξή σας
Εάν υποψιάζεστε ότι ο φίλος σας βρίσκεται σε μια κακοποιητική σχέση, θα θελήσετε να τον απομακρύνετε από αυτή, όμως δεν είναι τόσο εύκολο. Ο φίλος σας δεν θα χαλάσει τη σχέση του με κάποιον απλώς επειδή του το είπατε. Όταν λέμε “Είναι οδυνηρό, πρέπει να χωρίσεις”, ουσιαστικά είναι σαν να κρίνουμε τον φίλο μας ότι έκανε λάθος επιλογή και του υπαγορεύουμε εμείς τι πρέπει να κάνει, το οποίο είναι εξίσου χειριστικό. Ξεκινήστε κάνοντας παρατηρήσεις και ερωτήσεις, χωρίς επικριτική διάθεση.
Είναι αδύνατον να πάρετε εσείς την απόφαση αντί για τον φίλο σας για το αν θα διατηρήσει ή αν θα διακόψει τη σχέση. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να ακούτε προσεκτικά αυτό που έχει να σας πει. Βεβαιώστε τον ότι είστε εκεί για αυτόν, τον αγαπάτε και είστε πρόθυμοι να το συζητήσετε όποτε το θελήσει. Στην περίπτωση που σας αποκαλύπτει την κακοποίηση χρησιμοποιώντας αυτή την ορολογία, είναι πολύ πιθανό να είναι η πρώτη φορά που παραδέχεται την ύπαρξη του γεγονότος κι εκείνος στον εαυτό του. Σε κάθε περίπτωση δεν θα του κάνετε καλό με το να ασκείτε πίεση και να είστε επικριτικοί. Μερικές φορές, το μόνο που χρειάζεται είναι να βεβαιώσετε τους φίλους σας ότι θα είστε εκεί για αυτούς σε ό,τι χρειαστούν.
Γιατί δεν θα φύγουν;
Συχνά η κακοποίηση είναι ένας κύκλος. Τη μια στιγμή ο σύντροφος του φίλου σας μπορεί να είναι ασταθής και επιθετικός και την άλλη απολογητικός, ζητώντας συγχώρεση και δίνοντας υποσχέσεις πως δεν θα επαναληφθεί η κακοποίηση. Είναι πιθανό ο φίλος σας να τον πιστέψει, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο δύσκολο το να δει την κακοποίηση ή να αφήσει τη σχέση. Χρειάζεται πολύς χρόνος για ένα άτομο να πάρει την απόφαση να φύγει από τη σχέση.
Πολλές φορές οι άνθρωποι εισέρχονται σε μια κακοποιητική σχέση, φεύγουν, αλλά επιστρέφουν. Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που συντελούν στη δυσκολία του ατόμου να εγκαταλείψει οριστικά τη σχέση, ένας εκ των οποίων είναι η δυσπιστία προς τους οργανισμούς που προορίζονται να τους προστατέψουν. Βάσει ερευνών, πολλές μαύρες γυναίκες, ενώ αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη κακοποίηση συγκριτικά με τις λευκές, εν τούτοις δεν αναζητούν υποστήριξη. Μάλιστα, παρατηρείται μια τάση των θυμάτων να προστατεύσουν τον θύτη, προκειμένου να μη βρεθεί αντιμέτωπος με την αστυνομία.
Επιπλέον, αρκετά σύνηθες είναι οι κακοποιητικοί σύντροφοι να αναζητούν τα τρωτά σημεία των ατόμων, ώστε να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον τους, ασκώντας τους έλεγχο και αποτρέποντας την αποχώρησή τους από τη σχέση. Αξίζει να σημειωθεί πως άτομα που περιθωριοποιούνται και υφίστανται συστηματική διάκριση, είναι αυτά που χρήζουν μεγαλύτερης υποστήριξης από εσάς. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, ένας στους δύο που ανήκουν στην LGBTQ+ κοινότητα, θα βιώσει βία από σύντροφό του, ποσοστό μεγαλύτερο από κάθε πληθυσμό.
Πριν και μετά τον χωρισμό
Εάν ο φίλος σας αποφασίσει να αποχωρήσει από μια κακοποιητική σχέση, χρειάζεται την υποστήριξή σας περισσότερο από ποτέ. Είναι πιθανό η διαδικασία του χωρισμού να γίνει επικίνδυνη. Ενθαρρύνετε τον φίλο σας να σχεδιάσει το τέλος της σχέσης, προτείνοντάς του να το κάνει σε κάποιον δημόσιο χώρο. Έπειτα, είναι ανάγκη να τον υποστηρίξετε και σε αυτή την περίπτωση χωρίς μομφές και πίεση. Προσφέρετέ του χώρο διαμονής, ελέγξτε τους κωδικούς πρόσβασης σε ηλεκτρονικές συσκευές ή λογαριασμούς, καθώς υπάρχει η πιθανότητα παραβίασης και συμβουλεύστε τον να ακολουθεί διαφορετική διαδρομή από και προς τη δουλειά, για λόγους ασφαλείας. Σύμφωνα με την Flowers, μια στις τρείς ανθρωποκτονίες συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του χωρισμού. Μπορείτε να αναφερθείτε σε αυτό το ποσοστό, όχι για να τον τρομάξετε, αλλά για να του γνωστοποιήσετε τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Κανονικοποιήστε τη συζήτηση
Για εκείνους που δεν κάνουν συχνά ουσιαστικές συζητήσεις για σχέσεις, η συζήτηση για μια σχέση που τους ενδιαφέρει θα είναι εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Είναι σημαντικό να γίνονται ουσιαστικές συνομιλίες για σχέσεις ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν υποψίες για κακοποίηση. Κάτι τέτοιο εντείνει τις πιθανότητες να σας μιλήσει ο φίλος σας αν ανησυχήσει για κάτι. Τέλος, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αρχίσετε μια συνομιλία, ορμώμενοι από κάποια σχετική ανάρτηση.
Πηγή:
