Αναζητώντας τον Ύπνο στην Εποχή της Ψηφιακής Εξάρτησης: Η Σχέση μεταξύ Ενύπνιων Διαταραχών και Εθισμού στο Διαδίκτυο

Γράφει ο Γκίγκας Εμμανουήλ, Φοιτητής Ψυχολογίας SCG

Ο εθισμός στο διαδίκτυο, αποτελεί πρόκληση για την σύγχρονη κοινωνία, με επιπτώσεις που αντανακλώνται στην υγεία και την ευημερία του ατόμου και των ανθρώπων γύρω του. Σε αυτό το πλαίσιο, η σχέση μεταξύ του εθισμού στο διαδίκτυο και των διαταραχών του ύπνου, αποτελεί ένα επιστημονικά σημαντικό πεδίο έρευνας, το οποίο αξίζει να εξερευνηθεί με προσοχή και διεξοδικότητα. Το παρόν άρθρο, πραγματεύεται την σχέση του διαδικτυακού εθισμού με τον ύπνο, τα αίτια, τις συνέπειες και τους τρόπους διαχείρισης ή εξάλειψης του φαινομένου, μέσα από το πρίσμα του ατόμου, αλλά και τις θέσεις της επιστήμης της Ψυχολογίας.

Ο ύπνος είναι μια κύρια, κυκλική, φυσιολογική κατάσταση που ορίζεται από σημαντική μείωση της συνείδησης, μείωση στην κίνηση των μυών και μια γενική επιβράδυνση του μεταβολισμού (Alimoradi et al., 2019). Το 1/3 της ζωής μας κοιμόμαστε. Ωστόσο, οι ρυθμοί των κοινωνιών, το πρόγραμμα των ανθρώπων και οι επιλογές τους, μπορούν να επηρεάσουν ή και να τροποποιήσουν τον κύκλο του ύπνου τους. Η επαρκής ποσότητα και ποιότητα ύπνου είναι επιτακτική ανάγκη, για την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων (Dewald et al., 2010). Ωστόσο, έχει υπάρξει μια επιζήμια αλλαγή στις συνήθειες ύπνου τις τελευταίες δεκαετίες, πράγμα που σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι δεν κοιμούνται αρκετά (Hysing et al., 2015). Σύμφωνα με τους Conklin et al. ( 2019 ), οι άνθρωποι, υποφέρουν από χρόνια διαταραχή του ύπνου, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων όπως η αϋπνία και η δυσκολία έναρξης ή διατήρησης του ύπνου.

Η σύγχρονη εποχή μας φέρνει στο προσκήνιο έναν αναπόφευκτο συνδυασμό από πολυπλοκότητα και ψηφιακή εξάρτηση. Ο ύπνος, που αποτελεί θεμέλιο πυλώνα της υγείας και της ευημερίας μας, είναι ένας τομέας, που επηρεάζεται σημαντικά από τη συνεχή σύνδεση στο διαδίκτυο. Οι ενύπνιες διαταραχές, αποτελούν ένα φάσμα διαταραχών ύπνου, που επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να κοιμηθεί αποτελεσματικά. Από την άλλη πλευρά, η ψηφιακή εξάρτηση, αφορά την υπερβολική χρήση τεχνολογικών συσκευών και διαδικτυακών πλατφορμών με αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα και την ψυχολογική ευεξία του ατόμου. Η σχέση μεταξύ των ενύπνιων διαταραχών και της ψηφιακής εξάρτησης, είναι σύνθετη και διαφορετική για κάθε άνθρωπο. Η ανελέητη κύλιση του ψηφιακού κόσμου, αναπόφευκτα, επηρεάζει τον κύκλο ύπνου μας. Η υπερβολική έκθεση στα φώτα των οθονών πριν από την ώρα του ύπνου, μπορεί να εμποδίσει την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει τον κύκλο του ύπνου και της ξυπνητής κατάστασης.

Εκτός από την επίδραση στη φυσιολογία του ύπνου, ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί, επίσης, να οδηγήσει σε ψυχολογικές και συμπεριφορικές διαταραχές, που επηρεάζουν τον ύπνο. Η συνεχής προσβασιμότητα σε κοινωνικά δίκτυα, παιχνίδια και ψυχαγωγία στο διαδίκτυο μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια, άγχος και διαταραχές διάθεσης, που επηρεάζουν την ικανότητα να ηρεμήσουμε και να κοιμηθούμε βαθιά. Ταυτόχρονα, η ανεπαρκής ξεκούραση λόγω των ενυπνίων διαταραχών, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη χρήση τεχνολογίας ως μέσο αντιμετώπισης της κόπωσης. Ωστόσο, η συνειδητοποίηση της σχέσης αυτής, δυνητικά μπορεί να ενθαρρύνει τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση των ψηφιακών συνηθειών και την προαγωγή ενός υγιούς ύπνου και ψυχολογικής ευεξίας. Ένας ισορροπημένος και υπεύθυνος χρήστης της τεχνολογίας, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της εμφάνισης ή της επιδείνωσης των ενυπνίων διαταραχών.

Για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τηn ψηφιακή εξάρτηση και να βελτιώσουμε την ποιότητα του ύπνου μας, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη τις εξής προσεγγίσεις: Πρώτον, να ορίσουμε χρονικά περιθώρια για τη χρήση τεχνολογίας πριν τον ύπνο και να τηρούμε αυστηρά αυτά τα όρια. Δεύτερον, να πραγματοποιούμε ασκήσεις χαλάρωσης και απομάκρυνσης από την τεχνολογία πριν πάμε για ύπνο, ώστε να ενθαρρύνουμε το σώμα μας να ετοιμαστεί για χαλάρωση. Τρίτον, να δημιουργήσουμε ένα χαλαρωτικό περιβάλλον ύπνου, αποφεύγοντας τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών στο κρεβάτι και δίνοντας έμφαση στην αποκατάσταση του σώματος και του μυαλού. Τέταρτον, να επενδύσουμε σε τεχνολογικά εργαλεία, που προωθούν την υγιή χρήση της τεχνολογίας, όπως εφαρμογές που περιορίζουν τον χρόνο οθόνης και παρέχουν υπενθυμίσεις, για την ανάγκη ύπνου. Τέλος, να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια αν η ψηφιακή εξάρτηση και οι ενύπνιες διαταραχές, επηρεάζουν σοβαρά την ποιότητα της ζωής μας, καθώς η συνεργασία με ειδικούς, μπορεί να προσφέρει τις απαραίτητες δεξιότητες και στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Η αναζήτηση του ύπνου σε μια εποχή ψηφιακής εξάρτησης, απαιτεί ευαισθησία και συνείδηση. Για αυτό, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε την επίδραση, που έχει η συνεχής σύνδεση στο διαδίκτυο στην ποιότητα του ύπνου μας και να αναπτύξουμε υγιείς συνήθειες, που να προάγουν την ανάπτυξη ενός θετικού περιβάλλοντος ύπνου. Με την αποδοχή και την κατανόηση της σχέσης μεταξύ των ενύπνιων διαταραχών και του εθισμού στο διαδίκτυο, μπορούμε να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτά τα φαινόμενα για να επανακτήσουμε μια υγιή και ισορροπημένη σχέση με τον ύπνο μας.

Προτεινόμενη σχετική αρθρογραφία & video:

TraumaHelp Διαταραχή του ύπνου και ψυχοθεραπεία

TraumaHelp Τι είναι η Διαδικτυακή Εξάρτηση

Ψυχολογικές και σωματικές επιπτώσεις από την υπερβολική χρήση του διαδικτύου

Γιατί ίσως χρειάζεστε μια ψηφιακή αποτοξίνωση

Πηγές:

 Alimoradi, Z., Lin, C. Y., Broström, A., Bülow, P. H., Bajalan, Z., Griffiths, M. D.,

Ohayon, M. M., & Pakpour, A. H. (2019). Internet addiction and sleep problems: A

systematic review and meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 47, 51–61.

https://doi.org/10.1016/j.smrv.2019.06.004

Conklin, A. I., Yao, C. A., & Richardson, C. G. (2019, July). Chronic sleep disturbance, not chronic sleep deprivation, is associated with self-rated health in adolescents. Preventive Medicine, 124, 11–16. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2019.04.014 

Dewald, J. F., Meijer, A. M., Oort, F. J., Kerkhof, G. A., & Bögels, S. M. (2010, June). The influence of sleep quality, sleep duration and sleepiness on school performance in children and adolescents: A meta-analytic review. Sleep Medicine Reviews, 14(3), 179–189. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2009.10.004 

Hysing, M., Pallesen, S., Stormark, K. M., Jakobsen, R., Lundervold, A. J., & Sivertsen, B. (2015, February 2). Sleep and use of electronic devices in adolescence: results from a large population-based study. BMJ Open, 5(1), e006748–e006748. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2014-006748