7 σημάδια ότι υποφέρεις από σωματοδυσμορφική διαταραχή
Γράφει η Πωλίνα Ζέρβα, ψυχολόγος
Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν άγχος για την εικόνα τους, γεγονός που καλλιεργείται
και συντηρείται καθημερινά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα κοινωνικά πρότυπα
και στερεότυπα που προβάλλονται και διαιωνίζονται. Πότε όμως αυτό το άγχος ξεπερνά τα
όρια του φυσιολογικού;
Ως σωματοδυσμορφική διαταραχή (Body Dysmorphic Disorder – BDD) ορίζεται η
φανταστική πεποίθηση – όχι παραληρητικής διάστασης – του ατόμου ότι υπάρχει έλλειμμα
στην εμφάνιση του συνόλου ή μέρους του σώματός του. Το άτομο αφιερώνει πολύ χρόνο
ανησυχώντας για διάφορα ελαττώματα στην εμφάνισή του, τα οποία είναι συχνά
απαρατήρητα στους άλλους.
Μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα όλων των ηλικιών – ανεξαρτήτως φύλου – ωστόσο είναι
συχνότερη σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Αυτό που χαρακτηρίζει τα άτομα με αυτή τη
διαταραχή είναι οι ακραία λανθασμένες αντιλήψεις που συντηρούν αναφορικά με την
εμφάνισή τους, καθώς ανησυχούν υπερβολικά είτε για κάποιο υπαρκτό ελάττωμα στην
εμφάνισή τους, το οποίο μεγαλοποιούν, είτε για κάποιο έλλειμμα στην φυσική τους
εμφάνιση που δεν υπάρχει (φανταστικό ελάττωμα).
Προσανατολίζονται κυρίως στο πρόσωπο, όπως μύτη, χροιά, ρυτίδες, ακμή και άλλες
ατέλειες, στα μαλλιά, όπως τριχόπτωση, αραίωση και φαλάκρα, στο μυϊκό μέγεθος, στο
μέγεθος στήθους ή στα γεννητικά όργανα. Η μυϊκή δυσμορφία, η ενασχόληση δηλαδή με το
αν το σώμα φαίνεται μικρόσωμο και όχι αρκετά μυώδες, εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά
στους άνδρες.
Πως θα καταλάβετε εάν πάσχετε από σωματοδυσμορφική διαταραχή;
1. Ισχυρή πεποίθηση ότι έχετε ένα ελάττωμα στην εμφάνισή σας που σας κάνει
άσχημο ή μη ελκυστικό ή παραμορφωμένο
2. Υπερβολική ανησυχία και ενασχόληση με το φανταστικό ελάττωμα που στους
άλλους δεν φαίνεται ή φαίνεται μικρό/ασήμαντο
3. Έντονη πεποίθηση ότι οι άλλοι προσέχουν ιδιαίτερα την εμφάνισή σας με αρνητικό
τρόπο ή σας κοροϊδεύουν
4. Καταβάλετε μεγάλη προσπάθεια και συμμετέχετε σε συμπεριφορές που είναι
αδύνατο να ελέγξετε για να κρύψετε ή να διορθώσετε το ελάττωμα αυτό –
ξοδεύοντας πολύ χρόνο σε μακιγιάζ, επιλέγοντας συγκεκριμένα ρούχα ή
αναζητώντας αισθητικές επεμβάσεις
5. Επιδεικνύετε τάσεις τελειομανίας και συγκρίνετε συνεχώς την εμφάνισή σας με την
εμφάνιση των άλλων ή αναζητάτε επιβεβαίωση για την εμφάνισή σας από άλλους
6. Κοιτάζεστε συνεχώς στον καθρέφτη ή αποφεύγετε την επαφή με αυτόν με κάθε
τρόπο
7. Αποφεύγετε με κάθε τρόπο κοινωνικές δραστηριότητες ή επαφές με άτομα εξαιτίας
της εμφάνισής σας
Πολλοί μπερδεύουν τη σωματοδυσμορφική διαταραχή με τη διαστρεβλωμένη εικόνας
σώματος και τις διαταραχές πρόσληψης τροφής. Η βασική διαφορά είναι πως τα άτομα με σωματοδυσμορφική διαταραχή δίνουν έμφαση σε ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματός
τους. Εν αντιθέσει, η διαστρεβλωμένη εικόνας σώματος αναφέρεται σε μια γενικευμένη
δυσαρέσκεια με το μέγεθος ή το σχήμα του σώματος. Διαφέρει επίσης από τις διαταραχές
πρόσληψης τροφής καθώς τα άτομα δεν παρουσιάζουν συμπεριφορές όπως περιορισμό
του φαγητού, υπερφαγία ή κάθαρση.
Η υπερβολική ενασχόληση με τα φανταστικά ελαττώματα οδηγεί σε δυσλειτουργικές
σκέψεις και συμπεριφορές, δημιουργεί άγχος και έκπτωση στην λειτουργικότητα του
ατόμου σε όλους τους τομείς της ζωής του. Μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, σε
αυτοτραυματισμούς ακόμη και σε αυτοκτονικό ιδεασμό. Εάν αναγνωρίζετε στον εαυτό σας
κάποιο από τα παραπάνω σημάδια, ίσως είναι η στιγμή να αναζητήσετε βοήθεια από
κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Τόσο η πρόληψη όσο και η έγκαιρη θεραπευτική
αντιμετώπιση κρίνονται καίριας σημασίας.
